نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جلیل قصابی گزکوه ¹
• هادی وکیلی ²

¹ دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه فردوسی

² دانشیار، گروه تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مشهد به‌عنوان کرسی ‌نشین ایالت خراسان در دورة قاجاریه از اهمیت ‌به‌سزای اقتصادی و تجاری برخوردار بود؛ تا جایی‌که می‌توان آن‌را به‌عنوان بارانداز بزرگی در شمالِ‌شرقِ ایران برای واردات و صادرات کالا به‌شمار آورد. با درنظر گرفتنِ ظرفیت ممتاز تجاری مشهد، برخی از تجارت‌خانه‌ و کمپانی‌های تجاری امریکایی که در زمینه واردات محصولات امریکا به ایران و صادرات کالا از ایران فعال بودند، به مشهد وارد شدند. هدف از پژوهش حاضر  باتکیه‌بر روش توصیفی-تحلیلی و بر پایة اسناد نویافته، پاسخ به این پرسش است که کدام تجارت‌خانه‌های امریکایی در سال‌های پایانی حکومت قاجاریه به عرصة تجارت مشهد وارد گردیده و به تجارت کدام کالاها در مشهد پرداخته‌اند؟ با وجود کمبود منابع در این زمینه و مبتنی بر نگاهی جزئی‌نگر، یافته‌ها حاکی از آن‌است که مهم‌ترین تجارت‌خانه‌های امریکایی فعال در مشهد  کمپانی قالی‌شرق،  شرکت قالی تاوشانچیان، تجارتخانه ای‌تین‌گنس چایلد، کمپانی ا.ام. قره‌گزیان و کمپانی چرخ دوختنی زینکر بودند که با بررسی موقعیت تجاری مشهد انواع پارچه، لوازم خرازی، چرخ دوختنی و ماشین‌آلات به مشهد وارد نموده و قالی، خشکبار، تریاک، روده، پشم، پنبه و کتیرا که بخش عمده‌ای از آن، مواد خام بود به امریکا صادر می‌کردند.

کلیدواژه‌ها

• قاجاریه
• مشهد
• امریکا
• تجارت خارجی
• تجارت‌خانه‌ها

عنوان مقاله [English]

The activity of American merchants in Mashhad during the late Qajar period

نویسندگان [English]

• JALIL Ghassabigazkouh ¹
• hadi vakili ²

¹ PHD of Eslamic history .Ferdowsi University of Mashhad

² Associate Professor in History, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad

چکیده [English]

Mashhad, as the seat of Khorasan province, was of great economic and commercial importance during the Qajar period. As far as it can be considered as a large port in the north-east of Iran for the import and export of goods. Considering Mashhad's excellent commercial capacity, some American trading houses and companies that were active in the field of importing American products to Iran and exporting goods from Iran entered Mashhad. The purpose of the current research, based on the descriptive-analytical method and on the basis of new documents, is to answer the question, which American trading houses entered the Mashhad trade scene in the last years of the Qajar rule, and which goods did they trade in Mashhad? Despite the lack of resources in this field and based on a detailed look, the findings indicate that the most important American trade houses active in Mashhad are Qali Sharq Company, Qali Tavshanchian Company, Etingens Child, A.M. Ghareghazian and Zinker sewing machine company, after examining the commercial position of Mashhad, imported all kinds of fabrics, sewing accessories, sewing machines and machines to Mashhad, and carpets, dried fruit, opium, gut, wool, cotton and katira, most of which were raw materials. They were exporting to America.

کلیدواژه‌ها [English]

• Qajaria
• Mashhad
• America
• foreign trade
• trading houses