نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جلیل قصابی گزکوه ¹
• هادی وکیلی ²

¹ دانشگاه فردوسی مشهد

² گروه آموزشی تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مشهد به‌عنوان کرسی‌نشین ایالت خراسان در دورة قاجاریه از اهمیت ‌به‌سزای اقتصادی و تجاری برخوردار بود، تا جایی که می‌توان این شهر را به‌عنوان بارانداز بزرگی در شمالِ‌شرقِ ایران برای واردات و صادرات کالا به‌شمار آورد. با در نظر گرفتنِ ظرفیت ممتاز تجاری مشهد، برخی از تجارتخانه‌ها‌ و کمپانی‌های تجاری امریکایی که در زمینه واردات محصولات امریکا به ایران و صادرات کالا از ایران فعال بودند، به مشهد وارد شدند. هدف از پژوهش حاضر با تکیه‌بر روش توصیفی-تحلیلی و بر پایة اسناد نویافته، پاسخ به این پرسش است که کدام تجارتخانه‌های امریکایی در سال‌های پایانی حکومت قاجاریه به عرصة تجارت مشهد وارد گردیده و به تجارت کدام کالاها در مشهد پرداخته‌اند؟ با وجود کمبود منابع در این زمینه و مبنی بر نگاهی جزئی‌نگر، یافته‌ها حاکی از آن است که مهم‌ترین تجارت‌خانه‌های امریکایی فعال در مشهد کمپانی قالی‌شرق، شرکت قالی تاوشانچیان، تجارتخانه ای‌تین‌گنس چایلد، کمپانی ا.ام. قره‌گزیان و کمپانی چرخ دوختنی زینکر بودند که با بررسی موقعیت تجاری مشهد انواع پارچه، لوازم خرازی، چرخ دوختنی و ماشین‌آلات به مشهد وارد نموده و قالی، خشکبار، تریاک، روده، پشم، پنبه و کتیرا که بخش عمده‌ای از آن، مواد خام بود، به امریکا صادر می‌کردند.

کلیدواژه‌ها

• قاجاریه
• مشهد
• امریکا
• تجارت خارجی
• تجارت‌خانه‌ها

عنوان مقاله [English]

American Trading Houses’ Activities in Mashhad in the Late Qajar Period

نویسندگان [English]

• JALIL Ghassabigazkouh ¹
• hadi vakili ²

¹ Ferdowsi University of Mashhad

² Department of History, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Mashhad as the capital of Khorasan province in Qajar period held a high status in terms of economic and commercial issues, so that the city can be considered a big port in the northeast of Iran for goods import and export. Considering the great commercial capacity of Mashhad, some American trading houses and companies that were active in importing American products and exporting goods from Iran, settled in Mashhad. Focusing on new discovered documents, this descriptive-analytical study sought to see what American trading houses entered in Mashhad trade market in the late Qajar dynasty and which goods they traded in Mashhad. Taking into account the lack of resources and taking a detailed approach, the findings showed that most important American trading houses and companies active in Mashhad were Shargh Carpet Company, Tavshanchian Carpet Company, Gharehgazian Company, and Singer Corporation. Examining the commercial status of Mashhad, the companies imported various kinds of fabrics, sewing accessories, sewing machines and other kinds of machines into Mashhad, and exported such goods as carpets, dried fruit, opium, animals’ guts, wool, cotton, and tragacanth to America. Most of the exports were raw materials.

کلیدواژه‌ها [English]

• Qajar Period
• Trading Houses
• Carpet