نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرشید نوروزی ¹
• حمیدرضا آریانفر ²
• عباس عابدی ³

¹ دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² استادیار، بنیاد ایران‌شناسی، تهران، ایران

³ دانشجوی دکتری، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی،دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

 شهر بارفروش در دوره قاجار به واسطة رونق تجارت داخلی و خارجی، محل رفت و آمد، فعالیت و اسکان تجار مهمی بود که علاوه بر انجام کارهای تجاری، در امور عام‌المنفعه نیز فعالیت داشتند. وقف اموال و دارایی‌ها یکی از فعالیت‌های عام‌المنفعه این طبقه در شهر بارفروش دورة قاجار بود. بررسی مندرجات وقف­نامه­های آن‌ها به کسب اطلاعات از انواع، مصارف، ویژگی‌های موقوفات این طبقه اجتماعی و نیز دست‌یابی به اطلاعاتی ناب در خصوص مشاغل، بازارها، کاروان‌سراها، خانه‌ها، تکایا و مساجد و محلات شهر بارفروش در دورة قاجار، کمک خواهد کرد. این ﭘﮋوﻫﺶ بر آن است با روش‌ تحلیل‌ محتوا و از طریق مطالعة مندرجات و محتوای وقف­نامه­های تجار واقف شهر بارفروش، مسائلی‌ همچون‌ مصارف‌ موقوفات تجار، میزان‌ و تنوع‌ موقوفات‌ و کارکرد آن‌ها را بررسی‌ و تبیین‌ نماید. یافته‌های تحقیق نشان‌ می‌دهد در میان‌ اموال‌ وقف‌شده تجار‌ زمین، دکان، خانه و کاروان‌سرا بیشترین‌ فراوانی‌ را داشتند و در مورد مصارف‌ موقوفات تجار بارفروش‌، تعزیه‌داری و عزاداری امام‌ حسین‌^(ع‌) در رتبة‌ اول، امور خیریه و عام‌المنفعه و امور طلاب و مدارس علوم دینی در مراتب بعدی قرار دارند‌. در عصر ناصرالدین‌شاه و سال‌های بعد از آن، ایجاد موقوفات در بین تجار بارفروش رونق بیشتری داشت.

کلیدواژه‌ها

• بارفروش (بابل)‌
• وقف
• تجار
• قاجار

عنوان مقاله [English]

Content Analysis of Merchants’ Endowment Deeds of Barforoush City in Qajar Period (1210-1343 AH/1795-1925)

نویسندگان [English]

• farshid noroozi ¹
• hamidreza aryanfar ²
• abbas abedi ³

¹ Doctorate in Iranian Islamic History of Payam Noor University,Tehran,Iran

² Assistant Professor, Iranology Foundation, Tehran, Iran

³ PhD student, Department of History and Civilization of Islamic Nations, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Barforoush city was a significant place for the settlement and activities of merchants in Qajar period due to the growth of domestic and foreign trade. The merchants usually were active both in trading and doing public-benefiting affairs. Among the merchants’ public-benefiting affairs was endowing properties and assets. It is assumed that examining the contents of their endowment deeds help understand about the types, uses, and features of the endowments of this group of society. It also helps understand more about the jobs, markets, caravanserais, houses, tekyehs, mosques, and neighborhoods of Barforoush in Qajar era. Using content analysis and focusing on the content of merchants’ endowment deeds of Barforoush, this study tried to see such issues as the amount, the use, the diversity, and the function of their endowments. The results showed that from among the merchants’ endowed properties, lands, shops, houses, and caravanserais were the most endowed ones. Regarding the use of the endowments, mourning ceremonies for the martyrdom of Imam Hussain were the most frequent usages followed by charitable and public-benefiting affairs, the daily affairs of students of religion schools. Endowing was more frequent in Naser al-Din Shah Kingdom and the following years.

کلیدواژه‌ها [English]

• Endowment
• Content Analysis
• Barforoush
• Merchants
• Qajar Period