نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• زهره رضایی

دانش‌آموخته دکتری، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، ایران

چکیده

کنسولگری بریتانیا در مشهد در هفت سال نخست فعالیت دو چهره را به‌عنوان سرکنسول تجربه کرد: سرلشگر چارلز اسمیت مک لین و نی الیاس. شهرت مک لین بسیار فراتر از نی الیاس بود، اما ظاهراً آنچه عملاً رخ داد، مدیریت بهتر نی الیاس بود. درمجموع در این هفت سال، سرکنسولگری می‌کوشید تا با ارائه گزارش‌ها و آمارهای دقیق و میدانی، تصمیمات اقتصادی و تجاری اصلی بریتانیا در هندوستان و انگلستان را مشخص و موقعیت آن را در قیاس با رقبا، خصوصاً روسیه، بهبود بخشد. از این‌رو، در گام نخست سعی می‌کرد موقعیت بریتانیا را دقیق مشخص کند و در گام بعدی راهبردهای اساسی و کلیدی به تصمیم‌گیران ارائه نماید. درواقع، این اسناد در بعد اقتصادی از یک‌سو اشاره به کالاهای خارجی و وارداتی به شرق ایران و از سوی دیگر معرفی راه‌های تجاری منتهی به این شهرها و همچنین وضعیت رقبای آنان به‌ویژه روسیه بود. در کنار این موارد، تحلیل‌های متفرقه‌ای که به نحوی می‌توانند در تصمیم‌گیری انگلیسی‌ها واقع شوند، بخشی از اسناد دیگر را تشکیل می‌دهند. خلاصۀ تمام این موارد نیز به‌صورت آماری و کمی در قالب جداولی منعکس شده است. همه این موارد به‌گونه‌ای مناسب توانسته است، تصویری از اوضاع اقتصادی و حتی اجتماعی شهرهای شرقی ایران در فاصله سال‌های 1306-1314ق./ 1889-1896م. به نمایش گذارد.

کلیدواژه‌ها

• کنسولگری بریتانیا
• انگلستان
• تجارت خارجی
• مشهد
• روسیه

عنوان مقاله [English]

Documentary Investigation of the Status of Foreign Trade in Eastern Cities of Iran Based on Documents (1889-1996 AD/1306-1314 AH)

نویسنده [English]

• Zohre Rezaee

PhD, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Isfahan University, Isfahan, Iran

چکیده [English]

British consulate in Mashhad had two Consul Generals in the first seven years of its activity: Major General Charles Smith McLean and Ni Elias. McLean was more reputed than Ni Elias but seemingly Ni Elias was a better manager. Providing exact and field reports, the Consulate General tried in those years to recognize the main economic and commercial decisions of Britain in India and England in order to promote Britain’s position in comparison to its rivals, especially Russia. So, it endeavored in the first place to accurately determine the position of the country and then propose major strategies to related decision makers. The related documents on economic issues included foreign and imported goods to the eastern Iran, introduced the trade routes to these cities, and reported the status of their rivals, especially Russia. Moreover, the documents included some analyses that could affects British officials and decision-makers. All the information had been summarized statistically and quantitatively in tables. All the above-mentioned data could give a picture of the economic and social conditions of the eastern cities of Iran of those years (1889-1896 AD/1306-1314 AH).

کلیدواژه‌ها [English]

• The British Consulate
• England
• foreign trade
• Mashad
• Russia